Ούτε η απειλή επέκτασης της κρίσης χρέους σε όλη την Ευρώπη ούτε και η κατανόηση των κινδύνων που εγκυμονεί για τις ευρωπαϊκές Τράπεζες ενδεχόμενη ελληνική πτώχευση -συντεταγμένη, ελεγχόμενη ή μη δεν έχει μεγάλη σημασία- φαίνεται πως ανακόπτουν τις δραματικές εξελίξεις. Η επαπειλούμενη ακύρωση των όρων της συμφωνίας της 21ης Ιουλίου για το ελληνικό χρέος, συνοδεύεται από ακύρωση του νέου δανείου των 109 δισ. ευρώ για τη βοήθεια προς την Ελλάδα.
Αν η 21η Ιουλίου αντικατασταθεί από μεγαλύτερη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους κατά 50%, ισοδυναμεί ενδεχομένως με μη ελεγχόμενη χρεοκοπία και καταδικάζει σε πτώχευση την οικονομία και το τραπεζικό μας σύστημα.
Οι βουλές των Γερμανών -και των πιστών τους φίλων- για την ελληνική κρίση χρέους δεν αποτελούν μυστικό. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, με την υποστήριξη της Αυστρίας και της Ολλανδίας πιέζει για τη μεγαλύτερη συμμετοχή ιδιωτών ομολογιούχων στο κόστος σωτηρίας της Ελλάδας. Οπερ σημαίνει ότι το Βερολίνο θέλει να υποστούν οι ξένες τράπεζες που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους ελληνικά κρατικά ομόλογα μεγαλύτερο «κούρεμα» της τάξεως του 50% (αντί του προβλεπόμενου 21% από τη συμφωνία της 21ης Ιουλίου).
Ακόμη, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε φαίνεται να πιέζει για την εδώ και τώρα υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM). Πρόκειται για το νέο ταμείο βοήθειας της Ε.Ε. που έχει προγραμματιστεί να λειτουργήσει από το 2013, αλλά τώρα εξετάζεται η δημιουργία του εντός του 2012. Ολα αυτά υποδηλώνουν ότι το Βερολίνο εξετάζει λύση «ελεγχόμενης» χρεοκοπίας της Ελλάδας και παραμονής στο ευρώ.
Η συμφωνία της 21ης Ιουλίου για το νέο δάνειο στην Ελλάδα δρομολόγησε την πρώτη αναδιάρθρωση κρατικού χρέους στην Ευρωζώνη, όπως έχει ήδη επισημάνει η στήλη στην ανάλυση της Κυριακής στις 24 Ιουλίου. Ομως, παράλληλα, άνοιξε και τον ασκό του Αιόλου. Τώρα υποστηρίζουν οι Γερμανοί δανειστές μας ότι η Ελλάδα χρειάζεται πλήρη αναδιάρθρωση και διαγραφή του χρέους της. Χωρίς αυτή τη μαζική διαγραφή οδηγείται στην άτακτη χρεοκοπία και την καταστροφή. Το εάν αυτή η διαγραφή χρέους θα αφορά haircut 50-60%, όπως διαδίδεται, θα εξεταστεί και θα εξαρτηθεί, μεταξύ άλλων, από την έκθεση της τρόικας για την ελληνική οικονομία.
Η κ. Μέρκελ έχει δηλώσει ότι θέλει να αποτρέψει μια «ανεξέλεγκτη» πτώχευση της Ελλάδας, επειδή ακόμα δεν υπάρχουν τα απαιτούμενα προς τούτο «εργαλεία», καθώς αυτά θα διαμορφωθούν με τον υπό σύσταση Μόνιμο Μηχανισμό Διάσωσης (ESM) από το 2013. Είναι κοινή πεποίθηση στα ευρωπαϊκά κέντρα λήψης των αποφάσεων ότι η ενίσχυση στο οπλοστάσιο του προσωρινού Μηχανισμού EFSF δεν θα είναι αρκετή για να προστατέψει την Ιταλία σε περίπτωση που κινδυνέψει. Ο EFSF θα παρεμβαίνει μεν στις αγορές ομολόγων, αλλά δεν θεωρείται επαρκής για να αποσοβεί κρίσεις κρατικού χρέους, όπως εκείνη που σοβεί στην Ιταλία και στην Ισπανία, απλώς μόνο κρίσεις τραπεζικού χρέους, όπως εκείνη που απειλεί τις γαλλικές τράπεζες.
O EFSF (European Financial Stability Facility) είναι ο σημερινός προσωρινός Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Σκοπός του είναι να αγοράζει ομόλογα ή να δίνει εγγυήσεις στην ΕΚΤ. Σήμερα διαθέτει 440 δισ. ευρώ. Η μετεξέλιξη του EFSF θα είναι ο μόνιμος μηχανισμός (ESM). Το κλίμα διαφωνίας εντός της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το οποίο έφερε στο φως η παραίτηση του επικεφαλής οικονομολόγου της, του Γερμανού Γιούργκεν Σταρκ, πυροδοτεί νέες ανησυχίες για το κατά πόσον ακόμα η ΕΚΤ θα συνεχίζει να αγοράζει ομόλογα προβληματικών χωρών της Ευρωζώνης.
Η κατάσταση είναι τόσο σοβαρή που οποιαδήποτε αρνητική είδηση θα μπορούσε να προκαλέσει μία ακόμα κατάρρευση των αγορών. Ετσι, την ίδια ώρα που η Γερμανία φαίνεται να εξετάζει το ενδεχόμενο να αφήσει στην τύχη της την Ελλάδα, από την άλλη συζητά τον επανασχεδιασμό της Ευρωζώνης. Εάν γίνει σωστά, η ιδέα μιας νέας ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής θα μπορούσε να διασφαλίσει την αποφυγή της επανάληψης μιας παρόμοιας κρίσης. Αλλά, όπως επισημαίνει ο Αμερικανός οικονομολόγος Μπάρι Αϊχενγκριν, το πρόβλημα είναι τώρα, και όχι αύριο. Θα χρειαστούν πολλά χρόνια για την επαναδιαπραγμάτευση και την επικύρωση νέων συνθηκών. Παρ’ όλα αυτά η Ευρωζώνη αντιμετωπίζει κρίσιμες μέρες και εβδομάδες.
